De Halve Zolen lijn anno 2004

De Halve Zolenlijn werd tussen 1886 en 1890 aangelegd tussen Lage Zwaluwe en 's Hertogenbosch als goederenlijn. In augustus 1950 werd het lijntje gesloten voor reizigersvervoer, in 1972 ging ook het goederenvervoer ter ziele. Als jongetje van 10, 12 jaar was ik ooit met mijn ouders in Frankrijk op vakantie en vanaf de camping aan de Dordogne waar we stonden, kon ik een eind verderop een oude stenen brug over de rivier zien waar nooit iets gebeurde: er liepen geen mensen over, ik zag geen auto's of wat dan ook. Dus op een dag ging ik op onderzoek uit, kwam langs de rivier onder bij het bruggenhoofd en klom naar boven. Aldaar bleek het een oude spoorlijn te zijn, die al ettelijke decennia niet meer gebruikt was. Het ding was compleet overwoekerd door de planten, maar het spoor liep er nog en dus marcheerde ik naar de andere kant van de brug over het spoor. De lijn verdween aan beide kanten van de rivier over een spoordijk en was daar zo goed als niet te volgen vanwege de begroeiing. Een en ander maakte nogal wat indruk op me en de grap is dat ik nu - jaren later - besloot de loop van het oude Halve Zolenlijntje eens te gaan volgen, in de hoop iets soortgelijks tegen te komen. Dat werd vooralsnog een tegenvaller: weliswaar is het tracé van het lijntje op veel plaatsen nog te volgen, maar van de feitelijke spoorlijn is niet echt veel meer over. De lijn begon vanuit 's Hertogenbosch aan de zuidkant van het station en takte dan met een boog af naar het westen. Tot aan Vlijmen is de spoordijk nog zo ongeveer overal te volgen, maar alle bielzen en rails zijn verwijderd. Bij de Deutersestraat staat nog altijd voormalige wachtpost 39, maar het huis is behoorlijk herschilderd, ligt tussen heggen en bomen en het terrein zelf is een soort vuilnisbelt. Niet echt de moeite waard voor een plaat. In 2007 lijkt het huis opgeknapt dus maak ik toch nog wat plaatjes. Op diverse plaatsen kom je het oude grind nog tegen alsmede de "kunstwerken" die in die lijn zijn opgenomen: tot aan Vlijmen zijn dat het viadukt over de Vlijmenseweg, vervolgens de 600m lange Moerputten spoorbrug en kort daarachter nog een brug over de Bossche Sloot. Op de Moerputtenbrug liggen nog de bielzen en spoorstaven, op het bruggetje daarachter zijn ook die verwijderd. De Moerputtenbrug wordt zelfs gerestaureerd, zodat daar voorlopig de zaak afgesloten is. De bedoeling is van dat gedeelte een wandelroute te maken en het zou me niets verbazen als er t.z.t ook geen spoorstaven of bielzen op die brug meer liggen (noot 2007: dat valt reuze mee).

Mocht je interesse hebben in de Moerputten of verdere informatie over de oude Halve Zolenlijn, dan is onderstaande link een interessante: http://members.home.nl/ckhjmaas/treinpagina.html waarop veel oude foto's van de lijn en foto's van de Moerputtenbrug staan.

Foto's van de Moerputtenbrug en de restauratie(s) ervan op http://members.home.nl/mvanmaas/

NB: 1 augustus 2007 ga ik de lijn voor de derde keer af tot Drunen omdat de Moerputtenbrug weer toegankelijk is en ik WP34 nog steeds niet gevonden had. Helaas is het viadukt over de Vlijmenseweg dan inmiddels gesloopt en WP34 is denk ik op de stort terechtgekomen.

 

Onderstaand een paar foto's die een impressie geven van wat er anno 2004-2007 nog over is van het lijntje en we beginnen in Den Bosch:

 

Direkt na de aftakking in Den Bosch het eerste kunstwerk: het viadukt over de Vlijmenseweg (gebouwd 1936, gesloopt 2006).

 

De officiele km-markering (en duidt de kwast op "laatste schilderwerk in 1974"?)

 

Er kan geen trein meer door, ook al omdat het spoor gewoon weer ophoudt te bestaan...

 

... en een damwand met daarachter de oude en volgegroeide spoordijk. Zo is een groot deel van het tracé tot aan Waalwijk nog terug te vinden.

 

Wachtpost 39 bij de Deutersestraat anno 2007. Het lijkt weer ergens op...

 

Bruggenhoofd aan de Vlijmense kant van de Moerputtenbrug. Ik had gehoopt het hele lijntje of tenminste delen nog zo aan te treffen, maar helaas is dit het enige stukje overwoekerd spoor wat er nog is. Aan de andere zijde van de brug zijn nu restauratiewerkzaamheden in gang.

 

Als alle plannen doorgaan, wordt dit in de toekomst een complete wandelroute over de brug

 

Zo ziet het er na heropening en restauratie in 2006 uit, dit is de Bossche kant, kijkend richting Vlijmen

 

0.50 kogels die door 3 x 10mm (of 12mm?) staal gingen, de brug zit er vol mee

 

De brug vlak voor Vlijmen over de Bossche Sloot (Venkantse brug)

 

Hier zijn zowel de spoorstaven als de bielzen verwijderd

 

En dit is het resultaat van 120 jaar en weinig onderhoud...

 

 

Anno 2007 vind ik van voormalige wachtpost 34 Nieuwkuijk niets meer terug.... waarschijnlijk gesloopt.

 

Het deel tussen Vlijmen en Waalwijk: hier is het tracé minder duidelijk op sommige plaatsen. Stations zijn zowiezo verdwenen en afgebroken, en waar de trein ooit reed staan nu schuren, stallen en andere zaken. Er zijn nog wat kunstwerken die zelfs opgekalefaterd zijn, want tussen Drunen en Waalwijk is de oude spoordijk/spoorbrug als officieel fietspad herrezen. Brugdelen zijn gerestaureerd en zo vindt je bij Drunen twee van die staalconstructies en bij de Baardwijkse Overlaat ook nog een lange, die over weiland en water voert. Volgens mij is de originele brug die in 1885 opgeleverd werd gedeeltelijk omgewerkt tot dijk, maar vlak voor het kanaal Den Bosch-Drongelen is er nog een stuk van over, nu deel uitmakend van die fietsroute. Bij Elshout staat nog steeds voormalige wachtpost 30 (te koop trouwens), ooit stopplaats Baardwijksche Overlaat, later herdoopt in Drunensche Dijk.

Voormalige Wachtpost 30 bij Elshout

 

Aan de Waalwijkse kant heeft men een plaquette in de grond gewerkt.

 

Naam van de maker van de foto is onbekend. Mocht iemand dit weten dan wil ik gaarne de naam vermelden.

Zo zag de brug eruit in 1885, het spoor zelf moest nog aangelegd worden. Dit is gezien vanaf de Drunense zijde, dus richting Waalwijk. Daarvan zijn nu nog twee delen aan de Drunense zijde over (viadukten over wegen) alsmede het deel van 165m aan de Waalwijkse zijde:

 

Alle originele pijlers waren gebouwd voor dubbelspoor, wat er nooit gekomen is.

Vervolgens het kanaal over en dan ligt er ineens weer 500m overwoekerd spoor, met bielzen die voor 40-70% weggerot zijn. Daar hoef je zelfs geen losse lege goederenwagen op te laten rijden.... Ik ontdekte bij toeval nog een railmarkering die uit 1935 dateert... Na 500m gaat het dijkje verder maar weer zonder rails en bielzen.

 

Vraagje: is dit van Hoogovens Beverwijk afkomstig?

(wordt misschien nog eens vervolgd)

Page revised 01.08.2007