ASYMMETRISCHE DCC
Oftewel: hoe kan ik goejekoop mooie blokkuh makuh? Eh, dat had ik al gedaan, zie "Beveiliging". Tja, maar dan komt die trein met 85 km/u aanzetten, het blok staat rood (dus geen spanning) en de lok remt abrupt af naar 0 km/u in 1 sekonde. Weer een buil op 's machinistens hoofd. Gaat het blok weer op groen dan wordt in de meeste gevallen de aanzetvertraging weer aktief dus de trein gaat weer normaal aan de gang. Maar ja, ook de treinverlichting gaat uit en als je een soundlok hebt wordt ie in ene wel heel erg stil....
Dank zij asymmetrische DCC kan dat goedkoop anders en beter. Het principe is door Diplom. Ing. Urs Meyer ontdekt en inmiddels doet Lenz eraan mee (die noemt het ABC, van Automatic Braking Control) en ook Zimo en Tran hebben de ondersteuning ervan in hun nieuwste softwareupdates verwerkt. Met behulp van 4 diodetjes van 10 ct per stuk (per blok) is dat te regelen. Nou, ome Louis ging wel even solderen. Tevens een Lenz Gold gekocht, want mijn Viessmannen, Lokpilots en Kühns konden allemaal niet met asymmetrische DCC overweg. Dus een eerste blok zo omgebouwd, daar kwam de Lenz Gold, ging keurig langzaam rijden maar bleef dat doen tot ie op de gestopte trein knalde. Ahum, was jetzt? Het bleek dat er nog 1 diode à 10 cent bij moest. Het blok ging weer op rood en ja hoor, de Lenz liep keurig uit tot stop, en het licht bleef nog branden ook. In een rood blok kun je dan wel achteruit, maar niet meer vooruit. Tot het op groen gaat en de trein vertrekt weer keurig met ingestelde vertraging. Wat wil je nog meer?
FF wat uitleg:
 |
Over elke diode
valt ca. 0,5 volt. De ene flank wordt dus 1.5 volt
minder dan de andere flank. Daarop reageert de
decoder met "oh, da's een stopopdracht" en
zal dus stoppen. Wordt het signaal weer symmetrisch
dan reageert de decoder met weer aanzetten tot
ingestelde snelheid. De lampen blijven branden en het
geluid blijft intakt, mits je een soundlokdecoder
hebt die ADCC ondersteunt en voorlopig doet ESU dat
dus nog niet :-( Geduld beste mensen, want ik
voorspel dat het over een paar jaar standaard in elke
decoder zit, de logika inbakken kost nl. niet meer
dan een stuiver of zo. Voor een 3e gele conditie in een blok kun je m.b.v. een tweede bistabiel relais diodes D4 en D5 kortsluiten waarmee de trein langzaam gaat rijden. |
Maar ja, helemaal zonder haken en ogen gaat het ook niet: mijn bloklengtes zijn allemaal ca. 2m70 lang. Ik rijd met treinen varierend van losse loks tot kolentreinen van 6 meter. Dan blijkt dat op de overgang van de blokken de wagens natuurlijk met hun stalen wielen de blokken doorverbinden, zodat het stopblok kortstondig symmetrische signalen krijgt. De decoder kan dan reageren met "kom op, doorrijden jongens" om vervolgens mogelijk nog een keer te willen stoppen. Kortom, het gedrag wordt onvoorspelbaar. Je moet dus voorkomen dat een wagenwiel twee blokken gaat doorverbinden: 5mm verf voor of na de scheiding, maar ja, die kan door slijtage weer verdwijnen. Een tweede isolatie op 1 cm van de eerste plaatsen, dan is het bij HO godsonmogelijk dat die doorverbinding nog ontstaat (mits je geen lange draaistellen hebt waarvan de assen in metalen aspotten zitten. Zonodig de geisoleerde kant van je wielstel omdraaien). Dat extra blokje kun je natuurlijk spanningsloos laten, de meeste loks tuffen daar wel overheen, je kunt ook al die blokjes samen op 1 signaal zetten wat permanent aan ADCC ligt.
Een groter probleem is het volgende (gebaseerd op gebruik van Lenz Gold en Silver decoders). Om hun ABC te aktiveren moet je in CV51 bit 1 (Lenz bit 2) zetten. Op het moment dat dat gebeurd is gaat de lok vooruit slecht rijden. Achteruit gaat wel goed, dus je kunt dan de lok omdraaien en CV29 op "reversed" zetten, waarmee de lok vooruit wel goed loopt en achteruit niet goed. Dat op zich is te omzeilen door de vertragingen uit te zetten of in de rangeerstand te gaan. In zo'n geval echter doet de lok niks met ABC. Je hebt echter wel een probleem als je een stoomlok met tender erachter hebt lopen, dan zou je de tender steeds voorop moeten laten lopen. Ook dat is te omzeilen door de twee motoraansluitingen te verwisselen, maar dit kan dus niet echt de bedoeling zijn. In afwachting van antwoord van Lenz op email hierover weet ik ook geen oplossing. Het ergste is echter, dat als je bit 2 (Lenz bit 3) ook zet, dat dan ook de andere kant uit slecht gelopen wordt.
In de tussentijd zit ik natuurlijk met nog een stel decoders die bij ADCC gewoon door blijven rijden, dus die zijn tijdelijk ongeschikt voor de hoofdbaan (het lijkt de Betuweroute wel).
Voorlopig vervolg (juni 2007): Na veel experimenteren en gediscussiëer op Beneluxspoor blijken de Lenz decoders het maar slecht te doen. De Ludmilla bv. wil niet goed stoppen, meestal blijft ie langzaam rijden. De andere loks doen het behoorlijk goed, op het rijgedrag als boven gemeld na. Voor de Ludmilla moet ik maar een Zimo aanschaffen, die schijnen het veel beter te doen. Dat gebeurt op 4 juni en inderdaad: probleemloos. Dan blijkt ook dat de rangeerstand van een Zimo ff iets anders is dan bij andere fabrikanten: heel wat meer te regelen. En in de loops moet ik uitkijken dat ie niet stopt in het stuk met permanente asymmetrie, want dan komt ie er niet meer uit. Kwestie van de uitloopvertraging wat hoger instellen :-)
Zijn we nou klaar? Nee hoor, nog lang niet, alle muisjes hebben staartjes, dus deze asymmetrische muis ook.
Via discussies op Beneluxspoor blijkt nl. dat Lenz zelf losse modules verkoopt voor gebruik met die ABC. De simpelste is de BM1, die kost 10 euro en bevat zegge en schrijve 5 diodes en twee aansluitklemmen. Zet je die in de blokvoedingslijn, dan remt de trein netjes af tot ie stilstaat. Als je met een schakelaar (relais) die module kortsluit komt er weer normale baanspanning terug en je trein gaat weer rijden. Dan hebben ze ook uitgebreidere modules, de BM2 en BM3, voor prijzen van 40 euro en hoger. Die bevatten een complete print met elektronika, waarmee je een blok 3 condities kunt geven: groen (hard doorrijden), geel (langzaam rijden) en rood (stoppen). Nu blijkt ook het verschil tussen het principe van Urs Meyer en Lenz ABC, want met Umelec en Zimo decoders kun je geen gele conditie maken, de trein zal simpel afremmen tot stop. Lenz gebruikt dus meer of minder asymmetrische varianten, te creëren door de 4e of de 3e en de 4e seriediode via een extra schakelcontact kort te sluiten. Als je naar mijn bloksysteemschema kijkt op de "Beveiliging" pagina, dan kun je dat dus uitbreiden met een 2e bistabiel relais, wat weer die extra diode(s) in- of uitschakelt, zodat je een bloksysteem met groen-rood-geel krijgt, alleen ben je dan verplicht Lenz Gold en Silver decoders te gebruiken. Kosten per blok ca. 5 euro meer. De snelheid voor langzaam rijden is per decoder via CV53 in te stellen. Een tweede set omschakelcontacten op elk relais is dan te gebruiken om lichtseinen groen-rood-geel te schakelen. De resetschakeling uit het originele bloksysteemschema kan ook vervallen, met Lenz ABC kun je ongeacht de blokconditie altijd achteruit rijden.
Zelf gebouwd kost je de voorziening dan afgerond 12-13 euro per blok.
Complete bedrading niet aangebracht, de sectie onder "Reed-3" laat zien hoe alles aan elkaar dient te hangen. Uiteraard hangen de reedswitches aan 12V en de onderzijde van de relaisspoelen aan 0.
De Lenzen hebben voor "geel" het kortsluiten van 2 diodes nodig, sluit je er maar 1 kort dan kan het zijn dat de lok langzaam gaat rijden maar ook dat ie stopt. Tot dusverre werkt "1 om 2" voor geel en "1 om 4" voor rood hier stabiel met de Gold en Silver. De Zimo is via zijn asymmetrie-instelling zo gezet dat ie in een "geel" blok ook stopt, om begrijpelijke redenen.